Lịch sử hình thành Quỹ Đầu tư phát triển tỉnh Ninh Bình

LỊCH SỬ HÌNH THÀNH

 QUỸ ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN TỈNH NINH BÌNH

     A. Lịch sử hình thành và phát triển: Nhìn lại kết quả hoạt động 20 năm qua, quá trình hình thành và phát triển Quỹ Đầu tư phát triển tỉnh Ninh Bình có thể chia thành 02 giai đoạn như sau:

     I. Giai đoạn từ khi thành lập đến năm 2010 (Giai đoạn trước khi kiện toàn độc lập)

     Căn cứ mục tiêu phát triển kinh tế- xã hội giai đoạn 2001-2005 và thực tế trên địa bàn tỉnh Ninh Bình thời kỳ đó đã thực hiện: Quy hoạch các ngành, khu công nghiệp Tam Điệp, cụm công nghiệp Cầu Yên, Gián … đã và đang hình thành, các làng nghề truyền thống (cói, mây tre đan, đá mỹ nghệ…), các dự án phát triển cơ sở hạ tầng như giao thông, đô thị, cấp thoát nước, y tế và giáo dục,…

     Vì vậy, nhu cầu vốn đầu tư là rất lớn trong khi nguồn thu ngân sách tỉnh có giới hạn nên việc thành lập một tổ chức tài chính giúp chính quyền địa phương từng bước thực hiện nhiệm vụ xã hội hóa đầu tư phục vụ cho phát triển và chuyển hóa từ hoạt động cấp phát sang hoạt động cho vay là rất quan trọng và cần thiết. Được sự chấp thuận của Bộ Tài chính, ngày 26/12/2003 Quỹ Đầu tư phát triển tỉnh Ninh Bình được thành lập theo Quyết định số 2782/QĐ-UB của UBND tỉnh và chính thức đi vào hoạt động từ ngày 01/01/2004 với chức năng tiếp nhận và sử dụng có hiệu quả nguồn vốn được UBND tỉnh giao theo nguyên tắc bảo toàn và phát triển vốn; huy động vốn trung, dài hạn của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước theo quy định của pháp luật để đầu tư phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Ninh Bình.

     1.Về cơ chế, chính sách

     Tại thời điểm thành lập, các Quỹ đầu tư phát triển địa phương là mô hình thí điểm nên chưa có khung pháp lý quy định cụ thể cho tổ chức và hoạt động của các quỹ. Do vậy, Quỹ đã vận dụng các quy định hiện hành của Nhà nước để soạn thảo các quy chế hoạt động nghiệp vụ như quy chế cho vay, quy chế thẩm định phương án tài chính và hiệu quả kinh tế - tài chính của dự án đầu tư, quy định hướng dẫn về thế chấp tài sản đảm bảo vốn vay, quy định về tổ chức bộ máy,… phù hợp với Điều lệ tổ chức hoạt động của Quỹ tại Quyết định số 70/2004/QĐ-UB. Bên cạnh đó, Quỹ đã áp dụng tạm thời chế độ tài chính tại thông tư số 43-TC/TCNH ngày 07/07/1997 về hướng dẫn quy chế quản lý tài chính đối với hoạt động của các Quỹ đầu tư phát triển địa phương sau khi được sự chấp thuận từ Bộ Tài chính.

     Sau 05 năm hoạt động, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 138/2007/NĐ-CP ngày 28/08/2007 quy định về tổ chức hoạt động và Bộ Tài chính ban hành Thông tư hướng dẫn thực hiện cơ chế quản lý tài chính số 139/2007/TT-BTC ngày 29/11/2007 đối với Quỹ Đầu tư phát triển địa phương. Quỹ Đầu tư phát triển tỉnh Ninh Bình cũng như các Quỹ địa phương khác trên toàn quốc chính thức có một cơ sở vững chắc để tổ chức và hoạt động, chấm dứt thời kỳ hoạt động thí điểm.

     Để  phù hợp với quy định tại Nghị định số 138/2007/NĐ-CP của Chính phủ, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 870/QĐ-UBND ngày 29/4/2008 về việc tổ chức lại Quỹ Đầu tư phát triển tỉnh Ninh Bình và Quyết định số 948/QĐ-UBND ngày 12/5/2008 về việc ban hành Điều lệ tổ chức hoạt động của Quỹ nhằm đảm bảo hoạt động an toàn và chặt chẽ, đáp ứng yêu cầu hoạt động thực tiễn.

     2. Kết quả hoạt động

     2.1. Vốn hoạt động

     Ngoài số vốn điều lệ được cấp khi thành lập Quỹ, thời gian này Quỹ chưa được UBND tỉnh cấp bổ sung vốn điều lệ và chưa thực hiện được công tác huy động vốn.

     2.2. Kết quả hoạt động nghiệp vụ: Quỹ chỉ thực hiện hoạt động cho vay đối với 17 dự án được UBND tỉnh chấp thuận với mức lãi suất ưu đãi.

     2.3. Kết quả hoạt động tài chính: Nhìn chung, hoạt động của Quỹ đều có lãi qua các năm.

     3.Về tổ chức bộ máy và Trụ sở làm việc

     Khi thành lập, Tổ chức bộ máy của Quỹ bao gồm: Hội đồng quản lý, Ban Kiểm soát và cơ quan điều hành tác nghiệp. Trong đó: Hội đồng quản lý và ban Kiểm soát hoạt động kiêm nhiệm; cơ quan điều hành tác nghiệp hoạt động của Quỹ do Chi nhánh Quỹ hỗ trợ phát triển Ninh Bình thực hiện.

     Năm 2008, Quỹ được tổ chức lại theo Quyết định số 870/QĐ-UBND ngày 29/4/2008 của UBND tỉnh. Tổ chức bộ máy của Quỹ gồm: Hội đồng quản lý, Ban kiểm soát và Bộ máy điều hành. Tuy nhiên, hoạt động của Quỹ vẫn được uỷ thác cho Chi nhánh Ngân hàng phát triển Ninh Bình (trước là Chi nhánh Quỹ hỗ trợ phát triển Ninh Bình).

     Tháng 6/2010, Quỹ được sắp xếp lại bộ máy nhân sự và kiện toàn lại bộ phận giúp việc của Quỹ theo Văn bản số 71/UBND-VP7 ngày 19/3/2010 và  Văn bản số 159/UBND-VP7 ngày 26/5/2010 của UBND tỉnh Ninh Bình. Theo đó, Quỹ chính thức đi vào hoạt động độc lập với cơ cấu tổ chức, bộ máy gồm: Hội đồng quản lý có 05 thành viên, hoạt động kiêm nhiệm; Ban Kiểm soát Quỹ có 01 đồng chí là Trưởng Ban hoạt động kiêm nhiệm và Bộ máy điều hành Quỹ gồm: Giám đốc là Phó Giám đốc Sở Tài chính, Phó Chủ tịch HĐQL Quỹ và 03 cán bộ chuyên trách.

     Trụ sở làm việc của Quỹ được bố trí tại Tầng 3 – Trung tâm Dịch vụ Tài chính công, Sở Tài chính tỉnh Ninh Bình do khu Nhà khách Non nước đã bàn giao cho Bộ chỉ huy Biên phòng Ninh Bình mượn làm trụ sở theo Văn bản số 229/UBND-VP5 ngày 19/8/2010 của UBND tỉnh.

     Tóm lại, Giai đoạn này hoạt động của Quỹ Đầu tư phát triển tỉnh Ninh Bình chưa thực sự tạo ra những bước đột phá theo yêu cầu, nhiệm vụ, chưa phát huy hết vai trò là một công cụ đầu tư phát triển chủ lực của tỉnh do nguồn vốn của Quỹ còn quá nhỏ so với nhu cầu phát triển cơ sở hạ tầng tại địa phương và chưa thu hút được nhiều nhà đầu tư khác cùng tham gia.

     II. Giai đoạn từ năm 2011 đến nay (Giai đoạn sau khi được kiện toàn độc lập)

     1.Về cơ chế, chính sách

     Ngay sau khi kiện toàn đi vào hoạt động độc lập, Quỹ tiến hành rà soát tổng thể các quy chế, quy trình hoạt động nghiệp vụ; tham mưu UBND tỉnh và HĐQL Quỹ sửa đổi, bổ sung và ban hành các quy chế, quy trình khác theo quy định tại Nghị định 138/2007/NĐ-CP của Chính phủ, làm cơ sở cho Quỹ hoạt động.

     Ngày 22/04/2013, Chính phủ ban hành Nghị định số 37/2013/NĐ-CP sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định số 138/2007/NĐ-CP, tạo cơ chế mở để các quỹ thuận lợi hơn trong quá trình hoạt động, hạn chế và phân tán rủi ro trong hoạt động đầu tư. Đồng thời, Bộ Tài chính ban hành Thông tư số 28/2014/TT-BTC ngày 25/02/2014 hướng dẫn cơ chế quản lý tài chính và Thông tư số 42/2014/TT-BTC ngày 08/04/2014 về việc ban hành Điều lệ mẫu áp dụng cho các Quỹ Đầu tư phát triển địa phương. Trên cơ sở đó, Quỹ đã tham mưu UBND tỉnh ban hành Điều lệ tổ chức và hoạt động của Quỹ tại Quyết định số 563/QĐ-UBND ngày 23/7/2014 đảm bảo phù hợp với quy định hiện hành.

     Ngày 18/12/2020, Chính phủ ban hành Nghị định số 147/2020/NĐ-CP  Quy định về tổ chức và hoạt động của Quỹ Đầu tư phát triển địa phương. Ngày 06/10/2021, Bộ Tài chính ban hành Thông tư số 86/2021/TT-BTC hướng dẫn thi hành một số điều của Nghị định số 147/2020/NĐ-CP. Theo đó, Quỹ tham mưu UBND tỉnh đã ban hành Điều lệ tổ chức và hoạt động của Quỹ tại Quyết định số 1305/QĐ-UBND ngày 24/11/2021 và Hội đồng quản lý Quỹ ban hành bộ quy chế, quy trình hoạt động nghiệp vụ của Quỹ đảm bảo quy định hiện hành.

     Đến nay khung pháp lý về tổ chức và hoạt động của Quỹ tương đối đầy đủ, tạo điều kiện thuận lợi cho Quỹ hoạt động.

     2.Kết quả hoạt động

     2.1. Nguồn vốn hoạt động:

     Nguồn vốn hoạt động của Quỹ đến cuối năm 2023 tăng hơn 11 lần so với năm 2010, trong đó:

     - Vốn chủ sở hữu của Quỹ chiếm 98,26 % nguồn vốn hoạt động.

     - Vốn điều lệ thực có của Quỹ tăng trưởng hàng năm: Đến năm 2023 gấp 9,76 lần so với năm 2010, tăng gần 10 lần so với thời điểm năm 2003 và bằng 79,49 % so với số vốn điều lệ được ghi tại Điều lệ tổ chức và hoạt động Quỹ.

     - Vốn huy động: Quỹ Đầu tư phát triển tỉnh Ninh Bình là một trong 02 quỹ địa phương đầu tiên của miền Bắc vượt qua các tiêu chí kiểm tra chặt chẽ của Ngân hàng thế giới (WB) để tham gia dự án Quỹ Đầu tư phát triển địa phương do Bộ Tài chính làm chủ dự án với hạn mức tín dụng WB dành cho Bộ Tài chính vay là 185 triệu USD, thời gian vay là 25 năm.

     Ngày 25/9/2012, Quỹ được Bộ tài chính chấp thuận đủ điều kiện tham gia dự án tại Quyết định số 12999/BTC-TCNH. Theo đó, Quỹ và Ban Quản lý dự án Quỹ đầu tư phát triển địa phương – Bộ Tài chính đã ký Hợp đồng cho vay lại ngày 04/01/2013.

     2.2. Kết quả hoạt động nghiệp vụ

     * Đối với hoạt động cho vay đầu tư

     Từ năm 2011 đến nay, Quỹ đã cho vay gần 90 dự án đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội ưu tiên phát triển của tỉnh. Với vai trò là “nguồn vốn mồi”, với 01 đồng vốn của Quỹ đã thu hút được 4,2 đồng vốn từ các thành phần kinh tế cùng tham gia bỏ vốn đầu tư. Đến cuối năm 2023, dư nợ cho vay của Quỹ tăng hơn 8,3 lần so với năm 2010.

     Các khoản vay đều tuân thủ về giới hạn cho vay theo quy định của Chính phủ và Điều lệ Quỹ. Tỷ trọng cơ cấu vốn giải ngân cho vay được phân theo từng lĩnh vực như sau: hạ tầng giáo dục chiếm 16,2%; hạ tầng giao thông, đô thị chiếm 17,3%; hệ thống cấp thoát nước sạch và các sản phẩm thân thiện với môi trường chiếm 18%; phát triển văn hoá, thể thao chiếm 7,2%.

     * Đối với hoạt động đầu tư trực tiếp:

     Tháng 7/2014, Quỹ bắt đầu tham gia vào lĩnh vực hoạt động đầu tư trực tiếp với các dự án góp phần quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội tại địa phương, cụ thể:

     (1) Dự án chợ Khánh Nhạc, xã Khánh Nhạc, huyện yên Khánh được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ngày 01/7/2014 với quy mô chợ hạng III, diện tích xây dựng 2.674m².

     (2) Dự án chợ Bút, xã Yên Mạc, huyện Yên Mô được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ngày 21/4/2015 với quy mô chợ hạng II xây dựng trên diện tích 12.506 m².

     Đến thời điểm hiện tại 02 chợ đã đi vào hoạt động ổn định với cơ sở vật chất khang trang, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội, đáp ứng nhu cầu mua bán, trao đổi hàng hóa, nâng cao chất lượng cuộc sống cho nhân dân, giúp các địa phương hoàn thành các tiêu chí để về đích đạt chuẩn xây dựng nông thôn mới, đồng thời góp phần hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ chính trị của tỉnh.

     Việc mở rộng lĩnh vực đầu tư trực tiếp đã tạo tính chủ động cho Quỹ trong việc đáp ứng nhu cầu đầu tư của tỉnh; nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động của Quỹ. Tuy nhiên, do quy mô của Quỹ còn nhỏ, nguồn vốn hạn chế nên chưa thực sự phát huy hết vai trò của Quỹ trong quá trình đầu tư.

     * Đối với hoạt động nhận ủy thác

     - Nhận uỷ thác quản lý hoạt động Quỹ Phát triển đất tỉnh Ninh Bình:

     Năm 2011, Quỹ nhận ủy thác quản lý hoạt động Quỹ Phát triển đất tỉnh Ninh Bình theo Quyết định số 478/QĐ-UBND ngày 25/7/2011 của UBND tỉnh Ninh Bình, đến cuối năm 2023 số vốn điều lệ được cấp gấp 151 lần so với khi được giao ủy thác.

     Quỹ đã thẩm định trình UBND tỉnh chấp thuận cho 85 dự án ứng vốn để chi trả bồi thường, hỗ trợ GPMB đấu giá quyền sử dụng đất và xây dựng cơ sở hạ tầng cho các tổ chức trên địa bàn tỉnh Ninh Bình, đáp ứng kịp thời nguồn vốn cho các dự án đảm bảo chỉ tiêu kế hoạch về thu tiền sử dụng đất đã được HĐND tỉnh giao; thường xuyên theo dõi, đôn đốc các đơn vị ứng vốn trả nợ đầy đủ đúng hạn.

     - Nhận uỷ thác quản lý Quỹ bảo vệ môi trường tỉnh Ninh Bình:

     Quỹ bảo vệ môi trường tỉnh Ninh Bình được thành lập theo Quyết định số 710/QĐ-UBND ngày 20/10/2023 của UBND tỉnh Ninh Bình và được ủy thác cho Quỹ Đầu tư phát triển tỉnh Ninh Bình quản lý.

     Hiện nay, Quỹ đang triển khai xây dựng Điều lệ tổ chức và hoạt động của Quỹ bảo vệ môi trường và các quy chế hoạt động nghiệp vụ trình cấp có thẩm quyền ban hành, tạo cơ sở pháp lý để Quỹ hoạt đúng chức năng, nhiệm vụ được giao.

     2.3. Kết quả hoạt động tài chính

     Kể từ khi kiện toàn hoạt động độc lập, tuy Quỹ hoạt động trên nguyên tắc không vì mục tiêu lợi nhuận, bảo toàn và phát triển vốn, nhưng kết quả hoạt động tài chính của Quỹ luôn đạt và vượt các chỉ tiêu được UBND tỉnh giao. Doanh thu và lợi nhuận luôn có sự tăng trưởng qua từng năm, tỷ lệ sử dụng vốn hoạt động năm sau cao hơn năm trước, các chức năng, nhiệm vụ được thực hiện tương đối đầy đủ như: huy động vốn, cho vay đầu tư, đầu tư trực tiếp, nhận ủy thác.

     Doanh thu năm 2023 tăng gần 12 lần so với năm 2010.

     Lợi nhuận năm 2023 tăng 7,39 lần so với năm 2010.

     3.Về tổ chức bộ máy và Trụ sở làm việc

     3.1. Về cơ cấu tổ chức hoạt động:

     Kể từ thời điểm Quỹ được kiện toàn hoạt động độc lập, tổ chức bộ máy hoạt động của Quỹ được quan tâm, kiện toàn bổ sung hàng năm. Đến nay, về cơ bản tổ chức bộ máy của Quỹ đã hoàn thiện, đảm bảo thực hiện tốt các chức năng, nhiệm vụ tỉnh giao. Hiện tại, cơ cấu tổ chức của Quỹ gồm: Hội đồng quản lý, Ban kiểm soát và Ban điều hành. Cụ thể:

     - Hội đồng quản lý Quỹ có 05 thành viên hoạt động kiêm nhiệm, trong đó: Chủ tịch Hội đồng quản lý là Lãnh đạo UBND tỉnh, Các thành viên còn lại là Giám đốc Sở Tài chính, Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư, Lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước Ninh Bình và Giám đốc Quỹ Đầu tư phát triển tỉnh.

     - Ban kiểm soát có 02 thành viên hoạt động kiêm nhiệm, trong đó: Trưởng Ban Kiểm soát là Trưởng phòng Tổng hợp Ngân sách, Sở Tài chính và thành viên Ban kiểm soát là Phó trưởng phòng Tài chính – Doanh nghiệp, Sở Tài chính.

     - Ban điều hành gồm: Ban Giám đốc, Kế toán trưởng và 05 phòng nghiệp vụ (Văn phòng, phòng Tài chính – Kế hoạch, phòng Tín dụng, phòng Quản lý ủy thác và phòng Quản lý đầu tư),

     Với hơn 40 cán bộ, nhân viên hoạt động chuyên trách, trong đó 100% có trình độ đại học và trên đại học, cơ bản đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của Quỹ trong giai đoạn hiện nay.

     Những kết quả nổi bật

     Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, UBND tỉnh; Hội đồng quản lý Quỹ, sự phối hợp của các Sở, ngành có liên quan và sự chủ động, linh hoạt của Ban lãnh đạo Quỹ trong vận dụng và thực hiện hành lang pháp lý đối với các lĩnh vực hoạt động của Quỹ. Quỹ Đầu tư phát triển tỉnh Ninh Bình đã từng bước khắc phục khó khăn hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, đạt được những kết quả nổi bật sau:

     Một là, việc thành lập Quỹ đã tạo công cụ cho UBND tỉnh tập trung những nguồn vốn nhỏ, lẻ tích luỹ được để hình thành nguồn vốn lớn hơn phục vụ cho đầu tư phát triển. Từng bước chuyển hóa các hoạt động cấp phát sang hoạt động cho vay có thu hồi vốn, để tái đầu tư nhằm phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội trong điều kiện nguồn vốn ngân sách còn hạn hẹp. Nguồn vốn điều lệ do ngân sách tỉnh cấp ban đầu được bảo toàn và phát triển; thu nhập và chênh lệch thu, chi tăng dần qua các năm. Đây là một tín hiệu tích cực, khẳng định hướng đi và phát triển đúng của Quỹ là một tổ chức tài chính có nhiệm vụ thu hút nguồn vốn của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài  nước để đầu tư và tham gia đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội của địa phương như mục tiêu được đặt ra khi thành lập Quỹ.

     Hai là, hoạt động của Quỹ đã thực hiện huy động được nguồn vốn cho vay lại từ WB thông qua Bộ Tài chính góp phần tích cực vào việc huy động các nguồn vốn cho đầu tư phát triển; từng bước thực hiện mục tiêu xã hội hóa các hoạt động đầu tư, tiếp cận cơ chế thị trường thông qua nhiệm vụ là cầu nối giúp chính quyền địa phương tiếp cận và huy động vốn trên thị trường. Đồng thời, hoạt động của Quỹ bước đầu đóng vai trò là chủ thể định hướng và dẫn dắt các hoạt động đầu tư trên địa bàn, tập trung đầu tư theo chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, đồng thời kích thích các chủ thể kinh tế khác trên địa bàn cùng tham gia đầu tư.

     Ba là, Hoạt động cho vay đầu tư của Quỹ đối với các dự án kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, góp phần tăng trưởng kinh tế và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của các tầng lớp dân cư, như các công trình hạ tầng giao thông, nước sinh hoạt, xử lý nước thải, cơ sở hạ tầng các khu công nghiệp, cụm công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp... Việc đầu tư, xây dựng và sớm đưa các công trình này vào khai thác sử dụng đã tạo ra năng lực sản xuất mới, đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án và góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh nhà.

     Bốn là, Quỹ đã thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị do chính quyền địa phương giao không vì mục tiêu lợi nhuận thông qua hoạt động quản lý nguồn vốn ủy thác cho vay và nhận ủy thác quản lý các quỹ tài chính khác của tỉnh.

     Thành tích đạt được

     Với những thành tích đã đạt được trong 20 năm qua, Quỹ Đầu tư phát triển tỉnh Ninh Bình đã vinh dự được nhận:

     - Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ năm 2020;

     - Cờ đơn vị xuất sắc trong phong trào thi đua năm 2021 của Chính phủ.

     - Cờ đơn vị xuất sắc trong phong trào thi đua của tỉnh năm 2018.

     - Bằng khen của UBND tỉnh Ninh Bình năm: 2014, 2015, 2017, 2021, 2022.

     - Bằng khen của UBND tỉnh Ninh Bình nhân dịp kỷ niệm 20 năm thành lập Quỹ (26/12/2003 – 26/12/2023)./.